zaterdag 8 september 2012

Boven op de Oostkerk

Bij toeval belandden wij dit weekend boven op de Oostkerk. Terwijl we een bestaande wandeltocht door Middelburg aan het aanpassen waren voor eigen gebruik, kwamen we op een gegeven moment uit bij de Oostkerk. Vanwege Monumentendag 2012 was die niet alleen open voor publiek, maar - zoals bij veel andere interessante gebouwen in de stad - waren er ook vrijwilligers aanwezig die tekst en uitleg gaven én was het mogelijk om naar de bovenste ring van de koepel te klimmen. Daar onderbraken wij graag onze eigen wandeltocht voor en zodoende kwamen wij boven op die kerk terecht.

Dat ging trouwens niet zomaar, want zoals bij veel monumenten was ook hier de trapopgang niet bijzonder breed. Op sommige plaatsen moesten wij zelfs een vorm van sluip-door-kruip-door toepassen om op een volgend niveau te komen. Het advies om mijn meegebrachte boodschappenmand, waarin de benodigheden voor onze oorspronkelijke wandeltocht, beneden in bewaring achter te laten was werkelijk niet overbodig gebleken. De trap was bijzonder smal en steil, met op sommige plaatsen slechts een gammel touw dat enig houvast bood, maar uiteindelijk goed te doen.
Op het eerste niveau waar wij kort pauzeerden, was een soort van oudheidskamer ingericht waar authentieke bouwmaterialen van de toren te vinden waren en enige historische documenten en overblijfselen uit niet zo oude tijd. Zo werden hier de bordjes 'Vrouwen'en "Mannen' bewaard die tot ver in de jaren 60 van de vorige eeuw gebruikt werden om het gescheiden zitten van de kerkbezoekers aan te geven. Verder zagen we er oude collectezakken, oude gereedschappen om leistenen op maat te knippen, oude collectebussen met het opschrift wijkkas, antieke grafopeners en grote foto's van het in de kerk aanwezige orgel.

Na de uitleg van de gids die precies op tijd klaar was voor de groep die naar beneden kwam, konden wij naar boven over een nog smallere en donkerdere trap. Imposante balken kruisten regelmatig onze weg, de waarschuwing 'denk aan je hoofd' klonk dan van boven naar beneden. De constructie van de koepel was op zich al een bezienswaardigheid, helemaal als je bedenkt dat dat vroeger allemaal met de hand werd gezaagd en naar boven gebracht moest worden. Alle verbindingen in de houtconstructie zijn penverbindingen van hout, er kwam geen spijker aan te pas. Dat had 2 redenen. Ten eerste voor de flexibiliteit: houten pinnen 'werken' mee bij het krimpen en uitzetten van de balken en ten tweede tegen de werking van het zout. Middelburg is dicht bij de zee en het zout daarvan komt met de wind mee en tast ijzer aan. Roestende spijkers zijn niet sterk en dus niet geschikt voor zware constructies.

De beloning voor de klim kregen we in ruime mate toen we uiteindelijk na een laatste klauterpartij door een soort luik naar buiten stapten. Daar lag Middelburg in al haar glorie onder ons. Overal waar we keken strekte de stad zich onder ons uit. Rondom de koepel had je steeds een ander uitzicht en gelukkig was het prachtig weer zodat we zelfs Vlissingen aan de ene kant en Veere aan de andere kant zagen liggen!